مالیات ارزش افزوده چیست؟

مالیات غیر مستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالا ها و خدمات عرضه شده با ارزش کالا ها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع می‌گردد. «مصوب ماده 3 قانون مالیات ارزش افزوده سازمان مالیاتی کل کشور»

ارزش افزوده

 ارزشی است که در فرآیند تولید یک محصول به کالای واسطه ای یا همان مواد اولیه محصول اضافه می‌‌‌شود. البته ارزش افزوده مختص به یک کالا نیست، بلکه به فرآینده تولید مرتبط است. در یک تعریف دقیق تر، ارزش افزوده به افزایش ارزش پولی کالا طی مراحل تولید گفته می‌شود.

با عبور یک کالا از هر مرحله تولید محصول، ارزشی به کالا اضافه می‌شود که به آن ارزش افزوده می‌‌گوییم. ارزش افزوده را می‌توانیم برابر با اختلاف بین ارزش محصول تولید شده و مجموع ارزش مواد اولیه یک محصول بدانیم. مالیات‌ارزش افزوده به تمامی خدمات و کالا هایی تعلق می‌گیرد که در برابر پول در داخل کشور داد و ستد می‌شود. مگر اینکه در قانون برای آن، شرایط ویژه از جمله تخفیف هایی در نظر گرفته باشند. کالاهایی که صادر میشوند از این مالیات معاف هستند.

به عنوان مثال اگر بهای تمام شده برای کالایی 2000 تومان بوده و این کالا پس از طی مراحل مختلف تولید، به قیمت 4000 تومان به دست مصرف کننده برسد، ارزش افزوده ای معادل 2000 تومان خواهد داشت که به این ارزش افزوده، در هر مرحله از تولید، مالیات تعلق می‌گیرد که به آن مالیات بر ارزش افزوده گفته می‌شود و پرداخت کننده آن کسی نیست جز مصرف کننده نهایی. در کل، مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یک منبع مهم در آمد برای دولت ها عنوان می‌شود و نقش آن درکاهش وابستگی دولت ها به درآمد نفتی و تنوع منابع درآمدی آنها بسیار مهم است.
استفاده از اظهارنامه مالیاتی و پرداخت به موقع مالیات ارزش افزوده از جمله تعهدات اصلی ارائه دهندگان خدمات و تولید کنندگان کالاهاست. این مالیات نقش مهمی در تنظیم و توازن بودجه دارد.

مالیات را به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی می کنیم

مالیات مستقیم به مالیاتی گفته می‌شود،که به صورت مستقیم و بی واسطه از درآمد یا دارایی های افراد اخذ می‌شود. مانند مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بردرآمد املاک و یا مالیات بر دارایی‌ها و مالیات‌ برارث.

مالیات های غیر مستقیم، به مالیاتی گفته می‌شود که شخص بخصوصی به صورت مستقیم مسئول پرداخت مالیات نیست. بلکه در عمده موارد توسط مصرف کنندگان کالاها پرداخت می‌شود. مانند مالیات بر مصرف و فروش کالا ها و خدمات و هم چنین مالیات بر ارزش افزوده. بنابراین مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیر مستقیم است که پرداخت کننده مشخص را نمی‌توان برای آن شناخت، بلکه در نهایت از مصرف کننده کالا یا خدمات دریافت می‌شود.

 

چه کسانی مشمول قانون مالیات ارزش افزوده می‌شوند درسال 1403

مطابق با اعلام سازمان امور مالیاتی، نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال 1403 با 1% افزایش نسبت به سال قبل، به 10%رسید. بنابراین مودیان مالیاتی (به استثنای کالاهای خاص ماده 26 ارزش افزوده که نرخ ارزش افزوده جداگانه ای دارند)، موظف هستند که از ابتدای سال 1403 در صورتحساب های خود 10% ارزش افزوده را لحاظ کنند و از خریدار دریافت و در موعد مقرر به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمایند.
به طور خلاصه می توان گفت که تمام مشاغلی که مشغول به تولید و خرید و فروش کالا یا خدمات هستند، مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند، به طور کلی می‌توان مشاغل زیر را به عنوان مشاغل مشمول مالیات بر ارزش افزوده معرفی کرد.

•  وارد کنندگان و صادر کنندگان.
•  کارخانه های تولید و صنعتی .
•  صاحبان و کسانی که حق بهره برداری از معادن را دارند.
•  خدمات حسابداری، حسابرسی، دفترداری و خدمات مالی، خدمات مدیریتی و مشاوره ای.
•  هتل و مهمان پذیر، چابخانه داران.
•  نمایندگان موسسه تجاری، صنعتی داخلی و خارجی.
•  موسسات حمل و نقل موتوری و باربری، زمینی، دریایی و هوای.( استثنای موسسات حمل مسافر، دفاتر و خدمات مسافرتی و جهانگردی.)
•  اغذیه فروش ها زنجیره ای دارای نام و نشان تجاری واحد.
•  سالن غذا خوری، سفره خانه سنتی، تالار و سالن های پذیرایی و رستوران.
•  سینما، تماشاخانه، مکان های تفریحی و ورزشی.
•  صاحبان مراکز ارتباطات رایانه ای، دفاتر خدملات ارتباطی،دفاتر خدمات دولت الکترونیک و دفاتر خدمات الکترونیک شهر.
•  دفاتر اسناد رسمی.
•  نمایشگاه داران خودرو و بنگاه معاملات املاک.
•  فروشندگان طلا و جواهرو انواع آهن آلات.
•  موسسات فنی و مهندسی.
• مشاورین موسسات تبلیغاتی و بازاریابی.

اطلاعیه فراخوان دهم مالیات بر ارزش افزوده

• فروشندگان حیوانات خانگی، کلیه مراکز درمانی، بیمارستان ها و کلینیک های دانپزشکی و تمامی ارائه دهندگان.
• انواع غذا، لوازم و تجهیزات خانگی موضوع بند (1) فوق از قبیل پت شاپ ها فروشگاه لوازم حیوانات خانگی.
• فروشندگان انواع ادوات و آلات موسیقی از هر نوع.
• لوازم آرایشی، تجهیزات آرایشگاهی و آرایشی عطر و ادکلن.
• ارائه دهندگان خدمات اخذ پذیرش تحصیلی و مشاوره و راهنمایی در امور تحصیلی خارجی.
•  خدمات طرح و نقشه، بهره برداری از معاون و مشاوره فنی، حفاری، آتشبازی و انفجار معدن.
• صاحبان آتلیه های عکس و فیلم.
• فروشندگان قهوه، کاکائو، نسکافه.
• برگزاری سمینار همایش، کنفرانس و … انواع مراسم.
• فروشندگان انواع عینک آفتابی و لنز های تماسی.
• تعمیرگاه های مجاز خودرو.

لیست مشاغل و اصناف معاف از مالیات بر ارزش افزوده

در سال 1402مشاغل جدیدی معلاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شدند.

• خدمات بازار سرمایه
•  درمان و توان بخشی
•  چاپ و انتشار روزنامه و کتاب
•  حمل و نقل درون و برون شهری
• شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
•  بیمه های عمر، زندگی، کشاورزی و درمان تکمیلی
• مشاغل مربوط به تولید محصولات فرآوری نشده کشاورزی
• فروشندگان فرش دستباف، نانوایان، میوه فروشان، سبزی فروشان، میادین میوه و تره بار، فروشندگان مرغ و ماهی،گوشت…

 فایل کامل لیست مشاغل و خدمات معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

دانلود لیست کامل  کالاهای-معاف-از-مالیات-بر ارزش-افزوده

دانلود لیست کامل   خدمات-معاف-از-مالیات-بر ارزش-افزوده-

 مالیات ارزش افزوده در چه بازه زمانی پرداخت می‌شود؟

طبق قانون، باید به صورت فصلی و 3 ماه یکبار پرداخت شود. کسب وکارهای مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، وظیفه دارند تا 15 روز پس از پایان هر فصل به آدرس my.tax.gov.ir مراجعه کرده و مالیات خود را پرداخت کنند. در صورتی که مشمولین مالیات خود را در زمان مقرر پرداخت نکنند، باید جریمه یا دیر کرد بپردازند. مالیات توسط مصرف کنندگان کالا و خدمات پرداخت می‌شود.
کاربران برای وارد شدن به این سامانه باید ابتدا از طریق سامانه ارزش افزوده ثبت نام خود را انجام دهند و نام کاربری و رمز عبور دریافت کنند. سپس نسبت به ارسال اضهارنامه اقدام نمایند. سامانه مالیات بر ارزش افزوده خدمات مختلفی را به صورت غیر حضوری به مودیان ارائه می کند که باعث شده بسیاری از امور مربوط به مودیان مالیاتی با سرعت و سهولت بیشتری انجام شود.

اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان از تاریخ 1 مهر ماه 1402 برای شرکت های بورس و از اولین روز دی ماه 1402 برای سایر شرکت ها اجباری شده است. همه شرکت ها موظف به صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان هستند. اجرای کامل قانون مالیات بر ارزش افزوده که در تاریخ 13 دی 1400 واردفاز اجرایی شده است.

میزان جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده؟

عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده یا هر گونه دیر کرد در ارسال آن، مودی مالیاتی را مشمول جرائم سنگینی خواهد کرد. طبق بند 5 ماده 22 قانون مالیات های غیر مستقیم، عدم تسلیم اظهارنامه ارزش افزوده جریمه ای معادل 50 درصد مالیات متعلقه خواهد بود. تاخیر در ارسال اظهارنامه ارزش افزوده(ارسال بعد از مهلت های قانونی)، معادل 2درصد مالیات متعلقه، جریمه خواهد شد. «در صورتی که تاخیر در ارسال اظهارنامه ارزش افزوده کمتر از یک ماه باشد، به تعداد روزهای تاخیر متحمل جریمه خواهند شد.»

موارد زیر نیز مشمول جریمه میشوند

•  جریمه امتناع از ارسال صورت حساب ­های مالی معادل ۱ درصد مالیات خواهد شد.
•  اگر مودیان مالیاتی صورت حساب ­های مالی را ناقص تکمیل کرده باشند، معادل ۲۵ درصد مالیات جریمه اظهارنامه ارزش افزوده خواهند شد.
•   عدم تحویل دفاتر قانونی و اسناد و مدارک لازم معادل ۲۵ درصد جریمه اظهارنامه ارزش افزوده به همراه دارد.
•   اگر مودی مالیاتی قیمت ­های واقعی روی صورت حساب ­های فروش کالا و خدمات را کتمان کنند، معادل ما به التفاوت مالیات متعلق جریمه خواهد شد.
•  عدم عضویت در سامانه مودیان و عدم استفاده از پایانه فروشگاهی معادل ۱۰ درصد مجموع مبلغ فروش انجام شده از آن طریق و یا ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال، هر یک که بیشتر باشد.
•  تا زمانی که قانون پایانه­ های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی استقرار دارد، عدم تسلیم اظهارنامه در هر دوره مالیاتی برای کلیه مودیان که در سامانه مودیان عضو نشدند، ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال و یا دو برابر مالیات و عوارض پرداخت نشده است.

تمامی جرایم اظهارنامه ارزش افزوده در جدول زیر به مختصر توضیح داده شده است